Solvent Çeşitleri ve Kullanım Alanları Nelerdir?

Solvent

Son dönemde internet üzerinden en çok merak edilen konular arasında yer alan solvent nedir sorusu, özellikle kimya sektörü ile yakından ilgilenenlerin araştırmalarına konu olmaktadır. Kimya a lanında sıkça kullanılan bir kavram olan solvent, kimya biliminde temelde çözücü anlamına gelir. Yani çözücü niteliği bulunan kimyasal ürünlerin genelini tanımlamak için solvent kavramı kullanılır. Dolayısıyla solvent içeren ürünler içinde belirli oranlarda bulunan solvent maddesi, diğer bileşenlerin çözülmesinde ve kimyasal açıdan bir çözelti oluşmasını sağlar.

Solvent Nedir?

Kimyasal olarak maddeler doğada katı, sıvı ve gaz halde bulunurlar. Solvent çözücü maddesi, çözünebilme özelliğine sahip ve doğada hangi yapıda olduğu önemsenmeyen maddeleri çözelti haline getirir. Doğada bir arada gibi gözüken maddelerin kendi bileşenlerine ayrılıp çözelti olmasını sağlayan çözücü maddeler solvent olarak geçer. Kimya biliminde solvent çözücü maddesi, özellikle farklı çözünebilme özelliğine sahip bileşenleri ayırmada en çok kullanılan materyallerin başında gelir.

Bilindiği üzere doğada en çok öne çıkan çözücü maddelerin başında su gelir. Çünkü su çok iyi bir çözücü maddedir. Organik bir çözücü olan solventler hem organik yapıda hem de sentetik yapıda olabilirler. Sentetik yapıda olan solventlerin günümüzde kullanım alanı son derece gelişmiştir. Sentetik solventler ise günümüzde modern endüstri alanında oldukça popülerdir. Her kimyasal ürünü ayırmada onun bileşenlerine yani çözücü maddelerine uygun niteliklere sahip solvent seçilmelidir.

Halojensiz ve Halojenli Solventler Nelerdir?

Kimya alanında sık sık karşılaşılan halojensiz solvent maddelerinde farklı bileşenler vardır. Çeşitli kimyevi ürünlerde kendine yer bulan halojensiz solventlere örnek vermek gerekirse alifatik ve aromatik hidrokarbon bileşimler öne çıkarılabilir. Öte yandan kimya alanında en sık görülen solventler arasında halojenli solventler de vardır. Halojenli solventlere örnek vermek gerekirse şu şekilde bir liste yapılabilir:

• metilklorit,
• etiklorit,
• etilenklorit,
• trikiloretanol,
• kloroform,
• kloretan bileşikleri,
• klorlanmış benzinler ve
• klorlanmış fenol

Görüldüğü gibi solventli maddelerin kimyasal açıdan farklı ürünlerin içinde yer alıp farklı işlevsel özelliklere sahip olduğunu söylemek mümkündür. Endüstride ve hemen hemen pek çok üretim sektöründe yağ giderme veya temizlik işlerinde kullanılan solvent içeren ürünler oldukça çeşitlidir.

Solvent İçeren Ürünler Nelerdir?

Temizleme, boya ve yağ giderme işlemlerinde kullanılan solvent içeren ürünlerin, zarar verici ve yıpratıcı özelliği olduğu unutulmamalıdır. Canlı sağlığını en iyi şekilde korumak için, solvent içeren ürünler ile ilgili bir uygulama yapıldığında mutlaka gerekli önlemlerin alınmış olmasına dikkat edilmelidir. İçeriğinde belirli oranlarda solvent bulunan temizleyici ürünler çeşitli sektörlerde kullanılır. Bu ürünlerin sadece temizleyici işlevsel özelliğe sahip olması gerekmez. Ayrıca hızlı yapıştırıcı veya kozmetik ürünlerde de solvent içeriği bulunabilir. Bu yüzden günümüzde içeriğinde solvent bulunan ve sık kullanılan ürünlerden bazıları şunlardır:

• Temizlik maddeleri
• Yağ çıkarma maddeleri
• Boya sökücüler
• Boya, vernik, cila ve reçineler
• Yapıştırıcılar
• Hızlı kürleşen sprey yapıştırıcılar
• Mürekkep veya mürekkep çıkarıcılar
• Pestisitler
• Kozmetikler

Bu tür ürünlerin içinde belirli oranlarda solvent maddesi bulunur. Solvent bazlı boya gibi ürünleri kullanmadan önce mutlaka gerekli kullanım talimatlarına dikkat etmeli ve önlemler alınmalıdır. Aksi halde hesapta olmayan sorunlarla karşılaşılması kaçınılmazdır. Örneğin badana veya duvar boyama işlerinde solvent bazlı boya kullanılacaksa diğer boya ekipmanlarının da buna uygun seçilmesi son derece önemlidir.

Solvent Çeşitleri ve Kullanım Alanları Nelerdir?

Kimyasal alanda farklı amaçlar için kullanılan solvent çeşitleri bir hayli fazladır. Kimya biliminde farklı maddelerde kullanılan solventler endüstriyel temizleyicilerde veya araç temizleyicilerde yaygın bir şekilde kullanılır. Kullanım alanına göre sıralandığında solvent çeşitlerinden şu şekilde bahsetmek mümkündür:

• Solventli endüstriyel temizleyiciler (Hidrokarbon bazlı çözücülerle sistem temizliği, Mekanik bakım grupları için çözücü solventler ve Elektrik&elektronik bakım grupları için çözücü solventler)
• Yağlayıcı ve pas önleyiciler
• Ekipman ve araç temizleyiciler
• Havacılık, denizcilik ve demiryolları alanında kullanılan temizleyiciler
• Endüstriyel yağ sökücüler
• Metal yağ sökücü
• Mürekkep yağ sökücü
• Ağır yağ sökücü
• Kumaş yağ sökücü ve leke sökücü
• Elektriksel solvent (Elekrik pano, elektrik motor ve elektronik aksamların temizlenmesi için kullanılır)
• Tutkal sökücü solventler (Ahşap tutkal sökücü solventler mobilya sektöründe sık kullanılan tutkal atıklarının temizlenmesi için kullanılır)

Solvent Zararlı Mıdır?

Çok fazla seviyede toksik solvente maruz kalınması insan sağlığı için oldukça zararlıdır. Fiziki müdahalelerde deri, göz, ciğerler veya diğer organlar tahriş görebilir. Sadece tahrişle kalmayıp deride ciddi yaralanmalara da sebebiyet verebilen bir madde olan solventin zararlarından korunulması gerekir. Solventin solunması veya istemsiz biçimde yutulması durumunda hemen ortaya çıkan mide bulantısı, kusma, baş ağrısı, boğaz yanması, bitkinlik görülebilir.

Solventin gözle teması durumunda ise gözde kızarma, yaşarma ve yanma hissedilebilir. Gözlerin uzun süre solvent buharına maruz kalması halinde geçici görme bozukluğu gibi şikayetler bildirilmiştir. Bu yüzden solvent zararları konusunda yaralanmalardan korunmak için koruyucu ekipmanlar kullanılması gereklidir. Solventin sağlık üzerine etkilerine bakıldığında ise solvent türleri önem taşır. Etkilenme durumuna göre acil müdahale gerekli olabilir.