Temizlik amacıyla kullanılan kimyasal maddelere deterjan adı verimektedir. Günlük yaşantımızda çok yaygın olarak kullanılan sıvı veya toz deterjanların üretiminin günümüzde büyük bir sanayi dalı oluşturduğu bilinmektedir.
Deterjanlardan sonra en çok kullanılan ve tercih edilen diğer temizlik ürünü ise sabunlardır. Deterjanlar ve sabunlararasındaki başlıca fark, sabunların bitkisel ve hayvansal yağlar içermesi, buna karşılık deterjanların ise yağ yerine petrokimya kimya ürünleriyle hazırlanmasıdır.
Deterjan üretiminde uygulanan en yaygın yöntem alkilbenzeni sülfolamaktır. Bu yöntemde alkilbenzen ve sülfürik asit sülfolama soğutucusunda tepkimeye sokulur. Daha sonra asit seyreltilir ve ayrılır. Meydana gelmiş olan alkilbenzen sülfonat, sudkostik (sodyum hidroksit) çözeltisiyle nötrleştirilerek bir bulamaç elde edilir. Deterjana belirli özellikler kazandırmak için bu bulamaca çeşitli maddeler ilave edilmektedir. Suyu yumuşatmak için fosfatlar, toz deterjanın topaklaşmaması için sodyum sülfat ve sodyum silikat, kiri su içinde asıltı halinde tutmak için selüloz ve ayrıca köpüğü denetim altında tutacak maddeler ile renk vericilerin katıldığı bulamaç kurutma kulesinde sıcak havayla kurutulur. Koku vermek için parfüm, beyazlatıcı olarak da sodyum perborat katılan toz daha sonra elekten geçirilir ve kutulara doldurulur. Sıvı deterjanlar da buna benzer ama daha basit bir yöntemle üretilmektedir.
Kimyasal temizlik malzemleri günlük yaşantımızın birçok yerinde sıkça karşımıza çıkmakta ve bazen yarattığı zararlı etkileri nedeniyle olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. Asidik özelliklere sahip temizlik malzemeleri genel olarak: Sabun, deterjan, çamaşır suyu, çamaşır sodası, tuz ruhu şeklinde sıralanabilir.
Sabun: Sabun kelime anlamıyla bir alkalinin yağlı bir madde üzerine etki etmesiyle elde edilen çamaşır yıkamada ve temizlik işlerinde kullanılan üründür. Bir başka ifadeyle sabunlar, yağ asitlerinin alkali tuzları olup, yüzey aktif maddelerin bir şubesini teşkil etmektedir.
Deterjan: Kir sökücü anlamına gelmektedir. Sabun dışındaki tüm temizlik malzemelerini kapsamaktadır. Petrol ve türevlerinden elde edilmektedir.Yüzey aktif özelliği olan deterjanlarda hidrofob kısmı genelde 8-18 karbon içeren düz veya dallanmış zincirlidir.Yapıda bazen benzen halkası da bulunabilmektedir.
Çamaşır Suyu: Sodyum hipoklorit, (NaClO) bir tür tuzdur. Günlük yaşantımızda beyazlatıcı çamaşır sularında sıkça kullanılmaktadır. Asidin herhangi bir canlı dokusuyla temas etmesiyle dokularda büyük hasarlara yol açmaktadır. Aynı zamanda doğaya da büyük ölçüde zarar veren bu madde oda koşullarındaki klor ve sabunlardaki sodyum hidroksit ile birleşerek üretilmektedir.
Çamaşır Soda: Kimyasal adı sodyum karbonat olan çamaşır sodası, doğal temizliğin en etkili elemanlarındandır. Suyu yumuşatır, sabunun köpürmesine yardımcı olur. Çamaşır makinelerinde kullanılmasında herhangi bir sakınca yoktur. Pek çok deterjanın etkin temizlik maddesidir.
Tuz Ruhu: Hidroklorik asit, hidrojen ve klor elementlerinden oluşan, oda sıcaklığı ve normal basınçta sıvı halinde bulunan kimyasal bir bileşiktir. Halk arasında tuz ruhu olarak da bilinmektedir.
